De banken analyseren regelmatig de signalen in de industrie. Zowel Albert Jan Swart van ABNAmro als Gert Jan Braam, ING Sector Banker Industry analyseren de huidige uitdagingen en de invloed daarvan.
ABNAmro
Albert Jan Swart analyseerde de industrie onlangs als volgt. ‘De Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie daalde van 48,2 naar 47,0 over oktober. Het aantal nieuwe orders daalde nog sneller dan in de voorgaande maanden, met name het aantal nieuwe exportorders. De industrie verlaagde opnieuw de productie en inkoop. Ook de werkgelegenheid daalt en veel ondernemingen verlengen tijdelijke contracten niet. In de afgelopen maanden bleek al uit de Nevi Inkoopmanagersindex dat het herstel in het tweede kwartaal dit najaar niet doorzet. In oktober bevestigde ASML dat het pas volgend jaar groeiende vraag naar zijn chipmachines verwacht. Ook verlaagde de chipmachinefabrikant de verwachtingen voor 2025. Voor tientallen Nederlandse bedrijven vormt ASML de belangrijkste klant. Het uitblijven van herstel van de vraag naar chipmachines betekent dus slecht nieuws voor de Nederlandse industrie.’
Malaise
Ook de malaise in Duitsland beïnvloedt de Nederlandse industrie negatief. Lees alleen al maar de berichten over automotive. Intussen presenteerde Mario Draghi, voormalig president van de Europese Centrale Bank (ECB) en oud-premier van Italië, zijn langverwachte rapport over de concurrentiepositie van Europa. De nieuwe Europese Commissie, opnieuw onder leiding van voorzitter Ursula von der Leyen, omarmt de conclusies van het rapport en beoogt forse investeringen in hoogtechnologische bedrijvigheid. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat de lidstaten het eens kunnen worden over een nieuw omvangrijk investeringsprogramma.
Nieuwe premier Donald Trump kondigde al forse invoerheffingen aan die ook de Nederlandse export zullen raken. De Europese Commissie zint al op een reactie en zal wil onderhandelen zodat hij de invoerheffingen op Europese producten afzwakt.
ING sectorupdate
Ook ING reflecteert op het onlangs verschenen Draghi-rapport. Het noemt een gezamenlijke Europese aanpak voor de scherpe keuzes en enorme investeringen van essentieel belang.
Europa moet € 800 miljard extra gaan investeren in de economie om slimmer te gaan werken, nieuwe industrieën op te zetten én verder te verduurzamen. Opvallend: het bedrijfsleven moet een deel voor zijn rekening nemen.
De meest in het oog springende analyses:
- Gat met Amerika: Sinds 2002 groeide het verschil in omvang tussen de EU en de VS van 17 naar 30 procent, mede door hogere productiviteit in de VS.
- Verlies van traditionele kracht: Europa’s focus op vrijhandel en industrie wordt bedreigd door geopolitieke ontwikkelingen én de energiecrisis.
- Energie-intensieve industrie: De invasie van Oekraïne deed de Europese gasprijzen stijgen en de concurrentiepositie verzwakken.
- Gebrek aan investeringen: Europese bedrijven krijgen veel minder durfkapitaal dan hun Amerikaanse tegenhangers, wat innovatie belemmert.
- Potentieel voor herstel: Ondanks de uitdagingen beschikt Europa over de capaciteit om zijn concurrentiepositie te verbeteren door strategische investeringen en bescherming tegen oneerlijke handelspraktijken.
Chemie
ING ziet wel verbeterde vooruitzichten in 2025 voor de chemie. De productie zal in 2025 naar verwachting met drie procent groeien. Maar een herstel naar het productieniveau van begin 2022 zit er voorlopig niet in. Vanaf het huidige lagere niveau noemt het de groei behoorlijk maar absoluut gezien een bescheiden stap omhoog. ‘Een sterke economische opleving laat in Europa langer op zich wachten nu op structurele en conjuncturele knelpunten stappen gezet moeten worden en toenemende, geopolitieke onrust voor vertraging zorgt. Een tegenvaller voor de sector omdat ongeveer 80 procent van de in Nederland vervaardigde chemische producten geëxporteerd wordt en hiervan weer 80 procent binnen Europa blijft. Het uitstel van investeringen remt daarnaast de energietransitie.’
België
Intussen gaan alle alarmbellen bij onze zuiderburen af. BASF kondigde aan de volgende vier jaar 100 miljoen euro te willen besparen in zijn Antwerpse vestiging.
Tal van wereldspelers binnen de chemieproductie, waaronder Bayer, Ineos, Eurochem, Borealis, TotalEnergies en 3M produceren daar basisgrondstoffen, zoals polymeren. Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder van essencia noemt de concentratie van chemiebedrijven op een relatief kleine oppervlakte in Antwerpen uniek. De bedrijven zijn letterlijk aan elkaar verbonden via een netwerk van honderden kilometers pijpleiding en leveren zo ook aan elkaar.
De Nationale Bank berekende een positief handelsoverschot bij de Belgische chemie van meer dan 27 miljard euro (tegenover 12,4 miljard euro voor voeding). Daarmee vervult de sector een sleutelrol om de Belgische handelsbalans positief te houden.
Inmiddels startIneos zijn fenolfabriek in Doel weer op. De dalende vraag onder invloed van grote concurrentie uit Aziatische landen zoals China en de hoge energiekosten speelden een rol bij een tweejarige sluiting van de fabriek in Doel. Het bedrijf geeft de fabriek niet op en omdat twee jaar stilliggen de installatie geen goed doet, start het de productie langzaam weer op. In de tweede helft van 2025 gaat de fabriek als alles volgens plan verloopt, weer open.
