Traditiegetrouw nam Albert Jan Swart, economisch analist bij ABNAmro ons op de eerste vrijdag van de maand in het Stemmingscafé mee in de economische cijfers.
Leek de markt zich na corona te stabiliseren, nu houdt iedereen de adem in. Prijzen gaan inmiddels door het dak en niemand durft te voorspellen waar het echt heen gaat. Leveringen blijven problemen geven en dat ontlokte Albert Jan de uitspraak ‘Gedonder in de supply chain blijft aanhouden’
Productie-index
Ook al blijft voorspellen waar het heengaat dus lastig, hij duidde wel wat onderliggende redenen. Naast de invloed van de oorlog in Oekraïne verhoogde de VS de (basis)rente. Deze eerste verhoging in vier jaar moet de inflatie stabiliseren. In dat laatste, de hoge inflatie zit ook een onzekerheid.
En noemt de Nevi de Nederlandse industrie nog wel optimistisch, het is veel minder dan voor de invasie. De ’toekomstige productie-index‘ die de vooruitzichten voor de productie over twaalf maanden meet, daalde van 73,5 in februari naar 63,4 in maart. Dat betekent dat producenten verwachten dat de problemen voorlopig aanhouden. Sinds de introductie van deze indicator in 2012 nam het optimisme onder ondernemers alleen nog sneller af aan het begin van de coronacrisis.
Oorlog
De snelle groei van de afgelopen jaren stuwde de voorraden omhoog. Nu komt daar voor bedrijven die aan Rusland leverden nog bij dat ze niet afnemen. Hun afname van landbouwmachines ligt stil in verband met sancties en de omstandigheden.
In sommige gevallen een geluk bij een ongeluk want de oorlog in Oekraïne leidt tot stijgende kosten voor energie en materialen zoals metalen. Dan kun je de voorraad makkelijker en duurder kwijt in andere landen. Want eens te meer blijkt angst een slechte raadgever en reageert de markt met stijgende prijzen voor als….
Daarnaast komt er veel ijzer en staal uit Rusland en Oekraïne. Zij moesten inmiddels fabrieken sluiten of zagen ze letterlijk in rook opgaan. In het eerste geval zoals de Oekraïense ArcelorMittal. Personeel moet naar het front of de locatie bevindt zich aan het front. En zo zorgde het laatste voor de vernietiging van een nikkelplant. Dat impliceerde dat de Londense beurs de nikkelhandel stillegde en dat leveranciers van rvs pompen tegen gigantische prijsverhogingen aanlopen.
Alternatieven
De NEVI Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie daalde van 60,6 in februari naar 58,4 in maart. Dat duidt op tragere groei. Vanwege de oorlog in Oekraïne namen de nieuwe orders toe met het traagste tempo sinds oktober 2020.
Handig om te zoeken naar alternatieven zoals opkomende markten, lijkt het. Misschien exporteren naar de Baltische staten? De Nederlandse goederenexport naar de Baltische staten verzesvoudigde de afgelopen twintig jaar. Terwijl de export naar de eurozone als geheel iets meer dan verdubbelde.
De handel naar de Baltische staten bedroeg volgens CBS-cijfers in 2021 bijna 3,5 miljard euro. Dat komt overeen met ongeveer de helft van de export naar Rusland. Het betreft hoofdzakelijk chips en halfgeleiderelementen, bloemen en planten en mobiele telefoons.
Energie
De gasprijs ligt inmiddels acht tot tien keer hoger dan een jaar geleden. Een goede zaak voor de energietransitie want de urgentie voor besparing dringt zich op. Maar grootgebruikers als chemie en allerlei andere industriën komen niet zo snel aan grootschalige alternatieven. Vooral de chemiereuzen afhankelijk van fossiele brandstoffen bevinden zich in een lasting parket. Een bedrijf als Yara vaart wel bij de waterkrachtcentrales in thuisland Noorwegen. De cijfers van het Duitse Basf daarentegen kelderen. Duitsland is binnen Europa het meest afhankelijk van buitenlandse gas. Zowel uit Rusland als van ons. En ze starten niet zo lang geleden met het stimuleren van gas als alternatief voor kolen!
Bij ons vormen een extra LNG-terminal in Rotterdam en extra gas uit de Noordzee alternatieven. Maar niet op korte termijn.
Supply Chain
En dat brengt ons op het ‘gedonder’ in de supply chain. Bleek in coronatijd al dat je goed moest kijken waar je je inkopen doet, nu geldt dat eens te meer. Niet alleen grondstofprijzen gaan door het dak. De transportprijzen profiteren mee van schaarste. Bovendien zit China al weer gedeeltelijk in lockdown en zullen onder andere containers die daar nog in havens staan, voorlopig niet inzetbaar zijn. Kortom, de supply chain zal blijven donderen.
